| Главная » Файлы » Қазақстан | [ Добавить материал ] |
| В разделе материалов: 75 Показано материалов: 11-20 |
Страницы: « 1 2 3 4 ... 7 8 » |
|
Қазақта қонақтарға тартылатын табақтардың түрлері көп. Олардың ең негізгілері: бас табақ, қос табақ, сый табақ, күйеу табағы, келін табағы, жастар табағы, жай табақ. Бас табақ – жасы үлкен қарттарға, аса сыйлы қонақтарға тартылады. Оған салынатын кәделі мүшелері: бас, жамбас, ортан жілік, белдеме (ол жамбастың серігі) сүбе қабырға, қойдың ұлтабары; жылқы етінен: қазы, қарта, жал, жая. |
|
Жаубүйрек – ұлттық тағамның бір түрі. Жаужүректі малшылар, жолаушылар көп пайдаланады. Қойдың терісін сыпырған соң құйрық маын білімдеп кесіп алады. Ішін жарып, өкпе-бауырын сыуырып алып бауыр мен құйрықты жұқалап жапырақтап, істікке бір май, бір бауыр етіп кесектеп шаншыпүстіне майда тұз, бұрыш сеуіп отқа қақтап пісіреді. Бауыр қосылған май жүрекке тимейді, әрі бұл аса тоқ болады. Жау жбүйректі мал сойған кезде үйде пісіреді. Оны кәдуілгі бір түрі деуге болады. Жаубүйректі дайындағанда татымына қарай тұз, бұрыш, пияз салады. Оны асқан етпен қосып жеуге болады. |
|
Үлпершек – семіз жылқының айналдырған жүрек қабына толтырып, аузын тігіп пісірген май мен ет. Үлпершіктегі екі-үш бойына асқан етке қосып пісіреді. Себебі оның 2-3 сағатта пісуі қиын. Қарын бөртпе – ел арасында сирек дайындалатын өте дәмді тағам. Көбінесе жаңа сойылған малдың етінен, майынан, бауырынан қосып, ұнмен арластырып, қарынға салып пісіреді. |
Қуырдақтың түрлері және сүрленген етҚуырдақ – жаңа сойылған малдың өкпе,бауырынан, мойын, төс етінен, жүрек, бүйрегінен, сондай-ақ ішек-қарынның ұсақтап турап әзірлейді. Ол үшін іш майды немесе құйрық майды турап салып шыжғырып алады да, алдымен үстіне туралған өкпе, жүрек, ішек-қарын, мойын, төстік еттерді салып, қазанның отын қатты жағып 15-20 минут қуырады. Содан кейін бауырды салып, үстіне бұрыш, пиязды қосып, әбден піскенше қуырады. Тұзды татымына қарай қосады. |
|
Құйрық-бауыр – су 30-350 жылығанда қазанға құйрық майын салып, отты баяу жағып, 15 минуттай қайнатады. Піскен құйрық-бауырды табаққа салып суытады. Бұдан кейін бауырды жұқалап турап, оның үстіне құйрық майын турап салады және дәміне келтіру үшін дөңгелектеп туралған пияз, бұрыш салған тұздық құяды. Құйрық-бауырды асқан еттен бөлек береді. Сірне – бағланның, қаракөз, кепе қозының етін қазанға жілік-жілігімен қуырып дайындалатын өте дәмді ас. Ол көбінесе сыйлы қонақтарға арнап дайындалады. Үйітілген бас-сирақ, ішек-қарны, мүшеленіп бұзылған еті түгелдей қазанға салынып, малдың өзіш майы мен еттің сөліне бұқтырылып пісіріледі. Ол үшін қазанның аузынан бу шықпайтындай етіп ыдыс төңкеріп, от мейлінше баяу жағылады. Түбі күймес үшін, қазанның түбіне аздап су құюға болады. |
|
Бағзы заманда бір қаланың ақкөңіл және өте жақсы бір басқарушысы болыпты. Басқарушы таныса да, танымаса да елдің бәрімен амандасып, жағдайын сұрайды екен. Өзіне ісі түскендерге де қуана көмектеседі. Бұл ақкөңіл басқарушының бір жаман мінезі кім не десе соған бірден сенеді екен. |
|
Ертеде бір өлкенің өте ақылды және ақ көңіл патшасы болыпты. Бұл патшаның жапанда жалғыз ұлы болыпты. Патша ұлын жанынан да жақсы көріпті. Бұны білетін сарайдағылар патшаға жағу үшін кішкене бекзаданы мақтай береді екен. Біреулері «жер жүзінде біздің бекзададан асқан әдемі бала жоқ» десе, басқалары «дүниенің ең ақылды баласы» екендігін айтыпты. Енді біреулері оның қабілетін мақтап бітіре алмайды екен. Уақыт өте келе кішкене бекзада айтылғандардың бәріне сене бастапты. Дүниеде өзінен асқан ақылды және қабілетті бала жоқ деп ойлайтын болыпты. |
|
|
Қарны ашқан қасқыр тамақ іздеп, арсалаңдап келе жатады. Сол кезде түлкі жолығады. - Қасеке, жолың болсын! Қайда жортып барасың? - деп сұрайды түлкі жылмаңдап. - Түкем, қарным ашты. Тамақ іздеп барамын. |
|
Ақ лақ пен Қара лақ әрі жүгіреді, бері жүгіреді. Жан-жағына алақ-жұлақ қарайды. Мына жағы - қалың шілік, ана жағы - қалың бау. Маңайда ешбір қой-ешкі көрінбейді. - Сен Ақ лақсың, түк білмейтін ақымақсың. Мені әрлі-берлі сүйреп жүріп, ақыры адастырдың. Жаның барында қойды тауып бер! - деп, Қара лақ Ақ лақты бүйірден бір түйіп кеп қалады. Қара лақ бір күн бұрын туған еді. Ол Ақ лақтың ағасы саналатын. Денесі шымыр, жұп-жұмыр, мағдайында екі мүйізі бар. Өзі барып тұрған сотқар, желбас еді. Ақ лақты «бауырым екен» деп аямайтын. Қит етсе «Ақ лақсың - ақымақсың» деп мазақтайтын. Ашуланса болды, мүйізімен бүйірден түйіп қалатын. Өзі және жалақор болатын. Бағана: «Бә-ә, бә-ә! Мына жердің шөбін қара-а!» - деп, қалың шіліктің ішіне бастап келген де өзі болатын. Енді адасқан соң, Ақ лақты жазғырып тұр: |
